मधुमेहले आँखा सहित शरीरका विभिन्न भागहरूलाई असर गर्न सक्छ। मधुमेहले गर्दा हुने गम्भीर आँखाको जटिलताहरू मध्ये एक मधुमेह रेटिनोप्याथी हो। यदि समयमै पत्ता लगाइएन र उपचार गरिएन भने यसले दृष्टि गुमाउन वा अन्धोपन पनि निम्त्याउन सक्छ।
मधुमेह रेटिनोप्याथी के हो?
मधुमेह रेटिनोप्याथी एक आँखाको अवस्था हो जसले मधुमेह भएका मानिसहरूलाई असर गर्छ। उच्च सुगर लेबल ले आँखाको रेटिना ( प्रकाश-संवेदनशील भाग) मा रहेका साना रक्तनलीहरूलाई क्षति पुर्याउँछ र समयसँगै यी रक्तनलीहरू चुहिन, सुन्निन वा अवरुद्ध हुन सक्छन् जसले दृष्टि समस्या निम्त्याउँछ जसलाई मधुमेहले गर्दा आँखामा हुने रेटिनोप्याथी ( मधुमेह रेटिनोप्याथी, Diabetic Retinopathy) भनिन्छ।
मधुमेह रेटिनोप्याथीका कारणहरू
मधुमेह रेटिनोप्याथीको मुख्य कारण लामो समयसम्म रगतमा चिनीको(सुगर) स्तर धेरै रहनु
हो। जोखिम बढाउने अन्य अवस्था/कारकहरू निम्न
अनुसार छन् :
अनियन्त्रित मधुमेह – रगतमा चिनीको (सुगरको) स्तर व्यवस्थापन नगर्नु / खराब
व्यवस्थापन गर्नु /व्यवस्थापनमा हेलचेक्राई गर्नु ।
उच्च रक्तचाप भएका व्यक्ति – उच्च रक्तचापले आँखाको रेटिनामा रहेका रक्तनलीहरूमा दबाब बढाउँछ र समयसँगै क्षति पुर्याउछ जसले गर्दा मधुमेह
रेटिनोप्याथीको जोखिम बढ्छ।
उच्च कोलेस्ट्रोल भएका व्यक्ति – उच्च
कोलेस्ट्रोलले गर्दा रक्तनलीहरूमा बोसो जम्मा हुन सक्छ जसले आँखाको रेटिनामा
रक्त प्रवाह कम गर्छ र मधुमेह
रेटिनोप्याथीको जोखिम बढ्छ।
दीर्घकालीन मधुमेह भएका व्यक्ति – लामो समयबाट
मधुमेह भएका व्यक्तिहरुमा मधुमेह
रेटिनोप्याथीको जोखिम बढी हुन्छ।
धूम्रपान गर्ने व्यक्तिहरुमा – धूम्रपानले रक्तनलीहरूमा क्षति पुर्याउछ तसर्थ धुम्रपान गर्ने व्यक्तिहरुमा रेटिनोप्याथीको जोखिम बढ्छ।
मधुमेह रेटिनोप्याथीका लक्षणहरू
मधुमेह रेटिनोप्याथीले प्रारम्भिक अवस्थामा कुनैपनि लक्षणहरू
नदेखाउन सक्छ तसर्थ नियमित
आँखा जाँच धेरै महत्त्वपूर्ण छ । रेटिनोप्याथीको संक्रमण बढ्दै जाँदा निम्न लक्षणहरू देखिन
सक्छन्:
दृष्टि धमिलो हुनु ।
रातको समयमा दृष्टिमा कमी हुनु।
चस्माको पावर परिवर्तन भै रहनु।
दृष्टिमा कालो वा खाली दागहरू देखिनु।
दृष्टिमा धब्बा र रेखाहरु देखिनु।
दृष्टिमा केही तैरिरहेको
जस्तो देखिनु।
रंग प्रतिको अनुमान गलत हुनु।
अचानक दृष्टि गुमाउनु , दृष्टि अस्पस्ट हुनु । आदि ।
मेची आँखा अस्पताल आएर डक्टरलाई कहिले भेट्ने?
तपाईंलाई मधुमेह छ भने कुनै समस्या/लक्षण बिना नियमित आँखा जाँच गर्नु महत्त्वपूर्ण छ । यदि तपाईंले माथिका कुनै पनि लक्षणहरू अनुभव गर्नुभयो भने बिस्तृत आँखा जाँच/परीक्षणको लागि मेची आँखा अस्पताल आउनुहोस।
मधुमेह रेटिनोप्याथीबाट आफ्नो आँखा कसरी सुरक्षित गर्ने?
आफ्नो रगतमा चिनीको स्तर नियन्त्रण/ब्यवस्थापन गर्नुहोस् ।
रक्तचाप र कोलेस्ट्रोल व्यवस्थापन गर्नुहोस् ।
धूम्रपान छोड्नुहोस् ।
नियमित आँखा जाँच गर्नुहोस् ।
व्यायाम गर्नुहोस् र स्वस्थ आहार खानुहोस।
अन्त्यमा,
मधुमेह रेटिनोप्याथी एक गम्भीर आँखाको अवस्था हो तर मधुमेहको व्यवस्थापन/ नियन्त्रण साथै नियमित आँखा जाँचबाट यसलाई रोक्न र व्यवस्थापन गर्न सकिन्छ। मेची आँखा अस्पतालमा हामी मधुमेह आँखा रोगहरूको लागि विशेषज्ञ निदान र उपचार प्रदान गर्दछौं। यदि तपाईंलाई मधुमेह छ भने आज नै आँखा जाँचको तालिका बनाउनुहोस्!